W historii kolejek leśnych w Polsce, parowozy odgrywały kluczową rolę jako podstawowa siła napędowa przez wiele dziesięcioleci. Nie inaczej było w przypadku Kolejki Leśnej Puszczy Białowieskiej.
W okresie jej największego rozkwitu i intensywnej eksploatacji drewna, kolejka dysponowała znaczną liczbą parowozów. Niestety, dokładna ich liczba z poszczególnych okresów nie jest łatwo dostępna w powszechnych źródłach. Jednakże, można nakreślić ogólny obraz:
- Okres budowy i niemieckiej administracji (1915-1918): Wraz z budową kolejki, Niemcy z pewnością wprowadzili do eksploatacji parowozy, aby obsłużyć transport drewna i materiałów budowlanych. Mogły to być lokomotywy pozyskane z innych sieci lub specjalnie sprowadzone.
- Okres międzywojenny (1919-1939): W tym czasie, kiedy kolejka osiągnęła swoją maksymalną długość (szacowaną na 170-200 km), musiała posiadać znaczną flotę parowozów do obsługi tak rozległej sieci i dużego wolumenu przewozów drewna. Źródła wspominają o 24 parowozach w tym okresie.
- Okres powojenny (do lat 70.): Parowozy nadal były głównym typem lokomotyw. Wraz z rozwojem techniki, stopniowo zaczęto wprowadzać lokomotywy spalinowe, które okazywały się bardziej ekonomiczne i mniej uciążliwe w eksploatacji. W 1974 roku zakończono eksploatację 12 parowozów, zastępując je lokomotywami spalinowymi.
- Koniec eksploatacji towarowej (1991): Wraz z zaprzestaniem transportu drewna kolejką, rola parowozów zmalała.
Współcześnie:
Obecnie, Kolejka Leśna Puszczy Białowieskiej pełni funkcję turystyczną. Choć główne pociągi turystyczne ciągnięte są przez lokomotywy spalinowe,
https://hajnowka.bialystok.lasy.gov.pl/waskotorowe-kolejki-lesne
https://encyklopedia.puszcza-bialowieska.eu/index.php?dzial=haslo&id=644